Μια αξονική τομογραφία στα ελληνοτουρκικά

του Turkey Today: μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Νίκου Χειλαδάκη με τη Έλενα Ρέα Γαλανάκη

Ο Ν. Χειλαδάκης ήταν επί σειρά ετών ανταποκριτής ελληνικών ΜΜΕ στην Τουρκία. Στη συνέντευξη που παραχώρησε στη δημοσιογράφο Έλενα Ρέα Γαλανάκη, και την οποία μπορείτε να παρακολουθήσετε ολόκληρη ερωτήθηκε για :

1. ένα γενικό σχολιασμό πάνω στα ελληνο-τουρκικά του τελευταίου διαστήματος:

Μετά από τον δημόσιο διαξιφισμό Τσαβούσογλου - Δένδια, διαμορφώθηκε ένα κλίμα ανθελληνισμού στα τουρκικά ΜΜΕ. Για παράδειγμα, σε 4-ώρη εκπομπή του καναλιού NTV, που συνέπεσε με την Κυριακή του ορθοδόξου Πάσχα, τέσσερις ειδικοί με την τηλεπαρουσιάστρια συζήτησαν πως θα μπορούσε η Τουρκία να καταλάβει με απόβαση ορισμένα νησιά του Ανατολ. Αιγαίου. Ενώ το κλίμα είναι ανθελληνικό στα ΜΜΕ, αυτό μετριάζεται από την ανάγκη του καθεστώτος Ερντογαν να ξεπεράσει εσωτερικά ζητήματα που προέκυψαν το τελευταίο διάστημα ιδίως στην οικονομία, όπως κι εξωτερικά με την αντίθεση ΗΠΑ και Ρωσίας στο λεγόμενο ουκρανικό να ξεχωρίζει. Ενδιαφέρον ακόμα παρουσιάζουν τα ζητήματα της τουρκικής συμμετοχής στην παραγωγή των αεροσκαφών F-35, της δίκης της Halkbank στις ΗΠΑ, και της αναγνώρισης της αρμενικής γενοκτονίας από τις ΗΠΑ. Συνοπτικά, το καθεστώς Ερντογάν βρίσκεται "στην κόψη του ξυραφιού" κυρίως από άποψης των ενεργειακών θεμάτων και του ουκρανικού ζητήματος.

2. το σενάριο αντικατάστασης του καθεστώτος Ερντογαν από ένα καθεστώς φιλικώτερο στους δυτικούς σχεδιασμούς και το Ισραήλ:

Καθώς ο Ερντογάν έχει σκοπό να κρατηθεί πάση θυσία στην εξουσία τουλάχιστον ως το 2023 (ένα έτος επετειακό για το τουρκικό κράτος), κι ενώ ο ίδιος υφίσταται απώλειες σε επίπεδο δημοφιλίας στο εσωτερικό λόγω οικονομικών προβλημάτων, προχώρησε το τελευταίο διάστημα το σχέδιο για το Κανάλι της Κων/πολης, δλδ σε μία κίνηση που εξυπηρετεί κατά κάποιο τρόπο τα αμερικανικά συμφέροντα. Το ουκρανικό ζήτημα είναι κι εδώ κομβικής σημασίας. Από την άλλη πλευρά, έχουν αναδειχθεί, τα τελευταία χρόνια, άτομα που θεωρούνται ανταγωνιστές του Ερντογαν στο εσωτερικό. Την ώρα αυτή που κυκλοφορούν φήμες για πρόωρες εκλογές το φθινόπωρο, ανεβαίνουν σε δημοτικότητα ο δήμαρχος Κων/πουλης, Ε. Ιμάμογλου, ο δήμαρχος Αγκύρας, Mansur Yavaş, κι η πρόεδρος του "Καλού Κόμματος", Meral Akşener η οποία διακρίνεται για τις ανθελληνικές της κορώνες. Αφήνοντας τους δύο εκπροσώπους του ευρύτερου "κεμαλικού" χώρου και της προερχόμενης Ακσερνερ από τον εθνικισμό τύπου Μπαχτσελί, ο Ν. Χειλαδάκης αναφέρεται στην ευρασιατική τάση που κυριαρχεί στους κόλπους του στρατού, η οποία θεωρεί ότι η Τουρκία πρέπει να προσαρτηθεί στο τρίγωνο Ρωσίας - Κίνας - Ιράν. Αποτιμώντας συνολικά την κατάσταση στην Τουρκία, ο Ν. Χειλαδάκης τη χαρακτηρίζει ρευστή κι εύφλεκτη. Θεωρεί δε ότι πολλά θα κριθούν από την ερχόμενη σύνοδο του ΝΑΤΟ τον Ιούνιο και την πρώτη συνάντηση Ερντογαν - Μπάιντεν. στα πλαίσιά της

3. τα σενάρια δημιουργίας χωριστών κρατών στην Κωνσταντινούπολη και τις κουρδικές περιοχές

Για το μεν πρώτο, ο Ν. Χειλαδάκης δεν θεωρεί ότι πρόκειται για ένα σοβαρό σενάριο. Για την κουρδική περίπτωση, η εκλογή Μπάιντεν έχει ιδιαίτερη σημασία, κατά τον ίδιο, ειδικά στο μέτωπο της Συρίας. Το κουρδικό ζήτημα είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα του τουρκικού κράτους και του καθεστώτος Ερντογαν. Αποτελώντας ένα μεγάλο πληθυσμό στην Κων/πολη, οι Κούρδοι έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εκλογή Ιμάμογλου κατά του φαβορί του Ερντογάν. Σε διαδικτυακά κουρδικά κανάλια, μπορεί ακόμη να διαγνωσθεί από συνεντεύξεις που γίνονται σε πλατείες και δρόμους της πόλης, έντονο μίσος για το καθεστώς Ερντογαν. Πρόκειται για ένα καζάνι που βράζει: ακόμα κι αν αυτό δεν εκραγεί, θα έχει σίγουρα καταλυτική δράση για το υφιστάμενο καθεστώς. Στις δε νοτιο-ανατολικές περιφέρειες της Τουρκίας, πολεμικές συγκρούσεις κι επιχειρήσεις που δεν περνούν στα ελληνικά ΜΜΕ, δεν σταματούν ούτε μέρα. Οι εξαγγελίες Ερντογαν όμως περί επιχειρήσεων πέραν του Ευφράτη, για την καταστολή των κουρδικών οργανώσεων στη Βορειο-ανατολική Συρία, έμειναν στα λόγια. Αμερικανοί και Ρώσοι δεν του επέτρεψαν να προχωρήσει πέραν της γραμμής που είχαν ορίσει.

4. την πολιτική της Ελλάδας αναφορικά με τους μουσουλμάνους της Θράκης και σε σύγκριση με τους Έλληνες της Πόλης

Δεδομένης της έλλειψης προστασίας των Ελλήνων της Κων/πουλης, το ελληνικό κράτος θα έπρεπε να επιμείνει στα ζητήματα των περιουσιών τους. Πρόσφατα, η επίσκεψη του Τούρκου υφυπ. Εξωτερικών ήταν σκανδαλώδης πρώτα στη Θεσσαλονίκη κι έπειτα στην Ξάνθη. Κι εδώ οι αντιδράσεις του ελληνικού κράτους μπορούν να θεωρηθούν ανύπαρκτες. Αλλ'αυτό δεν είναι κάτι νέο αν αναλογιστεί κανείς τις θέσεις Ελλήνων πολιτικών αναφορικά με το ρόλο του προξενείου της Τουρκίας στην Κομοτηνή. Η κατάργηση του εν λόγω προξενείου θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με μια απόφαση του ελληνικού κράτους για το κλείσιμο του (ελλην.) προξενείου στην Αδριανούπολη. Στη συζήτηση πάνω στο σημείο 4 με τη Ε. Ρ. Γαλανάκη, άνοιξε μία παρένθεση περί συλλογικού και ατομικού προσδιορισμού των μελών μειονοτήτων, η οποία ξεκίνησε με αναδρομή στη Συνθήκη της Λωζάννης και κατέληξε στην πολιτική του ελληνικού κόμματος αναφορικά με το ζήτημα των ψευδο-μουφτήδων περνώντας από την περίπτωση των Πομάκων. Ο Ν. Χειλαδάκης καταγγέλλει το ελληνικό κράτος για αδιαφορία ενώ θεωρεί ότι δυνάμεις όπως η Γερμανία και οι ΗΠΑ αναμιγνύονται στο ζήτημα της Θράκης.

5. τις ιδέες Κιτσίκη περί αδελφοποίησης της Ελλάδας με την Τουρκία

Βασική θέση του Ν. Κιτσίκη είναι, σύμφωνα με τον Ν. Χειλαδάκη, ότι οι Αλεβήτες, μια μεγάλη θρησκευτική μειονότητα στην Τουρκία, έχουν ελληνική καταγωγή κι ότι τα θρησκευτικά τους τελετουργικά κατάγονται απευθείας από την ορθόδοξη παράδοση της Μικράς Ασίας. Πρόκειται βεβαίως για ένα ζήτημα που σηκώνει πολύ συζήτηση. Η στάση τους έναντι του καθεστώτος Ερτογαν είναι μάλλον αρνητική, αφού εξαρτάται από τη μη αναγνώρισή τους ως θρησκευτικής κοινότητας από το τουρκικό κράτος. Σύμφωνα με τον Ν. Χειλαδάκη ο οποίος έχει ταξιδέψει επανειλημμένως στην Ανατολία από τη δεκαετία του 1990, υπάρχει ένας κρυπτοχριστιανισμός και, πιο γενικά, ένα εύφλεκτο μείγμα εθνοτήτων και δογμώτων που μπορεί να οδηγήσει την Τουρκία στη κατάσταση που περιήλθε η Γιουγκοσλαβία κατά τη δεκαετία του 1990. Για τον Ν. Χειλαδάκη, ο Ν. Κιτσίκης υπέπεσε σε παράπτωμα αναλαμβάνοντας θέσεις συμβούλου για τον Τ. Οζάλ και την Τ. Τσιλέρ, μια επιλογή ακατανόητη εάν σκεφτεί κανείς ότι ο Ν. Κιτσίκης είναι ιστορικός.

6. τις σχέσεις Ελλάδας και Γερμανίας και την εξωτερική πολιτική της τελευταίας.

Αυτή σύμφωνα με τον Χειλαδάκη έχει βλάψει τα ελληνικά συμφέροντα επανειλημμένα: οι πρόσφατες διερευνητικές με την Τουρκία, η πενταμερής για το Κυπριακό, είναι ορισμένα μόνο παραδείγματα. Η γερμανική πολιτική έχει ιστορικούς δεσμούς με την Τουρκία από την εποχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας: οι θηριωδίες κατά Ελλήνων, Αρμενίων και Ασσυρίων έγιναν με γερμανική επίνευση. Η σημερινή κυβέρνηση στην Ελλάδα θεωρείται γερμανοκρατούμενη, ο πρωθυπουργός της γερμανοτραφής, ενώ η Γερμανία ενδιαφέρεται για τα ενεργειακά κοιτάσματα Αιγαίου και Ανατολ. Μεσογείου και πιέζει προς την κατεύθυνση της Ελλάδας να δεχτεί να μοιραστεί ό,τι δεν μπορεί στην πραγματικότητα να μοιραστεί με την Τουρκία.

7. είναι η κατάσταση της "πανδημίας" ένα προκάλυμμα για να μην δίνουν οι Έλληνες σημασία σε ό,τι εξυφαίνεται;

Είμαστε στο επίκεντρο μιας καυτής ζώνης, σύμφωνα με τον Ν. Χειλαδάκη, που ξεκινά από τη Βαλτική με τον Nord Stream και καταλήγει στην Βόρεια Αφρική. "Δυστυχώς έχουν μαντρώσει τον ελληνικό λαό με αυτήν την 'ευκαιρία', έχουν καταστρέψει την ελληνική οικονομία και προσπαθούν να καταστρέψουν εντελώς τον κοινωνικό ιστό. Η δε ελληνική ορθοδοξία έχει δεχτεί μια ανήλεη επίθεση, και σίγουρα δεν πρόκειται για μια απλή επιδημία αλλά για ένα βαθύτερο σχέδιο με διεθνείς προεκτάσεις και διαστάσεις... Χιλιάδες Έλληνες έχουν καταστραφεί, άλλες χιλιάδες προσπαθούν να το σκάσουν στο εξωτερικό. Πρόκειται για μια κατάσταση που μπορεί να μας οδηγήσει σε κρίσιμες στιγμές", αλλά ο Ν. Χειλαδάκης ελπίζει στον πατριωτισμό ορισμένων...