Η απαξίωση του πανεπιστημίου

του Kemal Gözler : Κάθε χώρα είναι πλούσια με μέτρο τις αξίες που παράγει. Οι χώρες αναπτύσσονται με τις αξίες που οι χώρες αυτές παράγουν. Κι οι επιστημονικές, πολιτιστικές κι εκπαιδευτικές αξίες παράγονται σε πανεπιστήμια. Η επιστημονική, πολιτιστική και εκπαιδευτική αξία μιας χώρας εξαρτάται από την αξία των πανεπιστημίων της.

Η αξία δε των πανεπιστημίων μετριέται με την αξία των φοιτητών τους, του διδακτικού προσωπικού τους και των παραγόμενων έργων (όπως, επινοήσεις, διπλώματα ευρεσιτεχνίας, μελέτες, βιβλία, άρθρα, κλπ.). Οι επιστημονικές, πολιτιστικές κι εκπαιδευτικές αξίες που παράγουν τα πανεπιστήμια στην Τουρκία είναι εξαιρετικά χαμηλές και, δυστυχώς, μέρα με τη μέρα πέφτουν περισσότερο. Μπορούμε να μιλήσουμε, αυτή τη φορά, για μια ακαδημαϊκή υποτίμηση (devaluation) στην Τουρκία.

Η τουρκική ακαδημία υφίσταται μια πολύ σοβαρή "διαδικασία υποτίμησης"(değersileşme) ή, πιο σωστά, μια "πολιτική υποτίμησης" (değersizleştirme). Σε αυτό το άρθρο, θα κάνω ορισμένες παρατηρήσεις κι, έπειτα, μια κριτική πάνω σε αυτή την πολιτική υποτίμησης που υφίσταται η τουρκική ακαδημία.

Ι. Παρατηρήσεις

Κάθετι στο τουρκικό πανεπιστήμιο χάνει, αυτήν την ώρα, γρήγορα την αξία του. Η αξία της έννοιας φοιτητής πανεπιστημίου έχει εκμηδενιστεί. Η έννοια πανεπιστημιακός δάσκαλος έχει χάσει την αξία της. Οι διατριβές, τα βιβλία και τα άρθρα που γράφουν δεν έχουν πλέον την παραμικρή αξία. Στην πραγματικότητα, δεν έχουν απαξιωθεί  μόνο στοιχεία του πανεπιστημίου, όπως φοιτητές και διδάσκοντες, αλλά και η ίδια η έννοια, η ιδέα του πανεπιστημίου.

Α. Η απαξίωση της έννοιας πανεπιστήμιο

Η απαξίωση της έννοιας του πανεπιστημίου μπορεί να εξεταστεί από πολλές διαφορετικές οπτικές γωνίες. Θα επιλέξω την πιο εύκολη. Θα εκθέσω την απαξίωση με αριθμούς. Ας δούμε πρώτα τον αριθμό των πανεπιστημίων στην Τουρκία βάσει ενός πίνακα.

Όπως φαίνεται από τον πίνακα, το 2019 λειτουργούν 129 κρατικά και 73 πανεπιστήμια που λειτουργούν ως ιδρύματα τρίτων [vakıf], σύνολο 202  πανεπιστήμια. Αυτός ο αριθμός δεν επετεύχθη ως αποτέλεσμα μιας υγιούς και μακράς εξέλιξης. Ο αριθμός αυτός διπλασιάστηκε μέσα σε 17 χρόνια μόνο. [Οι πηγές που βρίσκονται στο τέλος του πρωτότυπου άρθρου δεν μεταφράζονται εδώ].

Σήμερα, σε κάθε περιφέρεια κι ακόμη και σε ορισμένες επαρχίες τους υπάρχει πανεπιστήμιο. Επιπλέον, ορισμένες σχολές συμπεριλαμβανομένης της νομικής έχουν ανοίξει σε επαρχίες ακόμη και αν τα κέντρα των πανεπιστημίων στα οποία υπάγονται εδρεύουν σε πρωτεύουσα περιφέρειας. Ομοίως, υπάρχουν ανώτατες επαγγελματικές σχολές ως μονάδες υπαγόμενες σε πανειστήμιο σε σχεδόν κάθε επαρχία της Τουρκίας.

Έχουμε κυριολεκτικά έναν πανεπιστημιακό πληθωρισμό [enflasyon] στην Τουρκία. Το γεγονός ότι υπάρχουν τόσα πολλά πανεπιστήμια, τόσες πινακίδες πανεπιστημίου,  υποβαθμίζει μόνο του την έννοια πανεπιστήμιο. Βρίσκετε πινακίδα πανεπιστημίου σε χωριό, σε λόφο, σε βουνό, στο πιο βαθύ τμήμα της υπαίθρου, στα πιο απίθανα μέρη.

Ένα παράδειγμα : Η Σχολή Οικονομικών και Διοικητικών Επιστημών Βίγας του Πανεπιστημίου 18 Μάρτης του Τσανακ-καλε, βρίσκεται, όπως υποδηλώνει το όνομά της,  στη Biga. Το 2019 ο πληθυσμός της Biga είναι 53.537. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή απογραφή πριν από την ίδρυση της παραπάνω σχολής, ο πληθυσμός της το 1990 ήταν 20.753. Η δε σχολής της Biga  δεν βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, αλλά στο χωριό Ağaköy, το οποίο απέχει 10χλμ. από το κέντρο. Οι περισσότεροι φοιτητές ζουν στην πόλη, κι ένα μέρος τους σε σπίτια και δωμάτια εστιών που νοικιάζουν στο χωριό.

Υπάρχει επίσης Ανώτατη Επαγγελματική Σχολή στη Biga. Συνολικά 7.504 φοιτητές, εκ των οποίων οι 1.666 προπτυχιακοί, ζουν στη Biga (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ-3). Ζουν λοιπόν 7.504 φοιτητές φοιτούν σε ένα μέρος με πληθυσμό 53.537 άτομα!

Κι είτε στη Biga είτε και σε άλλα μέρη της χώρας μας, οι πανεπιστημιακοί καθηγητές και φοιτητές πρέπει να ζουν σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που αποτελείται συντριπτικά από αποφοίτους δημοτικών σχολείων. Νοικιάζουν σπίτι από αυτούς. Κι οι άνθρωποι αυτοί της βαθιάς υπαίθρου [taşra] είναι εξαιρετικά ευχαριστημένοι που ένα πανεπιστήμιο έχει εγκατασταθεί στην κωμοπόλή τους ή ακόμη και στο χωριό τους. Το εισόδημά τους από το εμπόριο και τα ενοίκια ανεβαίνει. Η έννοια πανεπιστήμιο υφίσταται στην Τουρκία απαξίωση πρώτα πρώτα απο πλευράς βαθιάς υπαίθρου.

Φυσικά, η απαξίωσης της έννοιας του πανεπιστημίου από πλευράς υπαίθρου έγινε χάρη στην ίδρυση πανεπιστημίων και σχολών στην ύπαιθρο. Ως γνωστόν, τα πανεπιστήμια ιδρύονται με νόμο ενώ οι σχολές με νόμο ή απόφαση υπουργικού συμβουλίου. Επομένως, ο κύριος υπόλογος για την απαξίωση είναι το Κοινοβούλιο και το Υπουργικό Συμβούλιο. Βουλευτές και μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου επέτρεψαν να απαξιωθεί η έννοια του πανεπιστημίου από την ύπαιθορ προκειμένου να έχουν την ψήφο της υπαίθρου.

Εδώ πρέπει να διευκρινήσουμε ότι η ίδρυση πανεπιστήμιων και σχολών στην ύπαιθρο δεν είναι κάτι που ανακαλύφθηκε από την κυβέρνηση του ΑΚΡ. Αυτό γίνεται από το 1982 στην Τουρκία. Η νομική σχολή στο Erzincan ιδρύθηκε με το νόμο 3389 της 18ης Ιουνίου 1987 και η Σχολή Οικονομικών και Διοικητικών Επιστημών στη Biga με τον νόμο 3837 της 3ης Ιουλίου 1992.

Β. Η απαξίωση της έννοιας φοιτητής πανεπιστημίου

[...] Το 2016, υπήρχαν 3 εκατομμύρια 43 χιλιάδες φοιτητές στη Γερμανία με πληθυσμό 83 εκατομμύρια, 2 εκατομμύρια 480.000 φοιτητές στη Γαλλία με πληθυσμό 67 εκατομμύρια, και 2 εκατομμύρια 387.000 φοιτητές στο Ηνωμένο Βασίλειο με πληθυσμό 66 εκατομμυρίων.

Πώς γίνεται κι ενώ μια χώρα όπως η Γερμανία παρέχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση σε 3 εκατομμ. φοιτητές, μια χώρα όπως η Γαλλία σε 2 εκατομμ. φοιτητές, μια χώρα όπως η Αγγλία σε 2 εκατομμ. φοιτητές, η Τουρκία που είναι πολύ πιο πίσω από αυτές τις χώρες από άποψη εκπαίδευσης και κουλτούρας να παρέχει πανεπιστημιακή εκπαίδευση σε 7 εκατομμύρια φοιτητές; Είναι δυνατόν να γίνεται αυτό όπως πρέπει; [...]

Αριθμός φοιτητών / μέλος ΔΕΠ [...]

Αριθμός βιβλίων / φοιτητή [...]

Γ. Η απαξίωση της έννοιας του πανεπιστημιακού δασκάλου

Αριθμοί: το 2019 στην Τουρκία υπάρχουν 27.326 άτομα στη βαθμίδα του καθηγητή, 15.985 αναπληρωτές , 39.985 λέκτορες, 37.060 υπεύθυνοι διδασκαλίας, της έρευνας βοηθούς 48.272 υπεύθυνοι έρευνας, συνολικά 168.628 μέλη ΔΕΠ. Το χειρότερο είναι ότι στην Τουρκία φθάσαμε σε αυτά τα νούμερα σε πολύ σύντομο διάστημα. Στον παραάτω πίνακα διαβάζουμε την εξέλιξη του αριθμού [από αριστερά προς δεξιά] καθηγητών, αναπληρωτών, επίκουρων, υπεύθυνων διδασκαλίας, λεκτόρων, υπεύθυνων έρευνας, ειδικού προσωπικού, πληροφορικής κλπ. μεταξύ 2002 και 2019:

Όπως φαίνεται, η αύξηση στο γενικό σύνολο είναι της τάξης του 2,9%. [...]

Οι δεκαετίες 1960 και 1970 [...]

Ένα παράδειγμα από την υποβάθμιση των standards: οι εξετάσεις ξένων γλωσσών [...]

Τί αλλάζει πραγματικά ; [...]

Δ. Η απαξίωση των επιστημονικών δραστηριοτήτων (έρευνα, εκπόνηση διατριβής, συγγραφή άρθρου, διεξαγωγή συνεδρίου κλπ.) [...]

1. Η απαξίωση των ερευνητικών προτάσεων (projects) [...]

2. Η απαξίωση των διατριβών μεταπτυχιακού και διδακτορικού επιπέδου [...]

3. Η απαξίωση του ακαδημαϊκού βιβλίου [...]

4. Η απαξίωση του επιστημονικού άρθρου [...]

η απαξίωση των επιστημονικών περιοδικών [...]

5. Η απαξίωση των επιστημονικών συνεδρίων [...]

6. Η απαξίωση του επιθέτου 'διεθνής, διεθνές' [...]

τα 'διεθνή' περιοδικά

τα 'διεθνή' συνέδρια

ΙΙ. Οι λόγοι κι οι αιτίες

1. Η απαξίωση των Λυκείων Ανατολίας (Anadolu Liseleri)

2. Σχολές Δημόσιας Διοίκησης (Mülkiye) παντού !

3. Τί βγαίνει από τα Τμήματα Δημόσιας "Διαχείρισης" (Kamu Yönetimi Bölümleri) ;

4. Τί βγαίνεις από τα Τμήματα Διεθνών Σχέσεων ;

5. Η παραγωγή ελίτ [...]

Συμπεράσματα

Κάθε χώρα είναι πλούσια με μέτρο τις αξίες που παράγει. Οι χώρες αναπτύσσονται βάσει των αξιών που αυτές παράγουν. Η Τουρκία δεν είναι μια χώραπου δεν μπορεί να παράξει αξίες, αλλά μια χώρα που δεν κατόρθωσε να προστατεύσει τις αξίες που παρήγε κι όπου οι αξίες αυτές έχασαν πολύ σύντομα την αξία τους. [...]