Gemide: σαν χώρα είναι και το πλοίο...

από το Turkey Today : ένας από τους καλύτερους τρόπους για να μπει κανείς στην Τουρκία σαν κοινωνία ή σαν χώρα, είναι το σινεμά των δύο προηγούμενεων δεκαετιών

Μία από τις καλύτερες ταινίες της δεκαετίας του 1990 είναι αναμφισβήτητα το Gemide [Γκεμιντέ]. Με το On board, Στο πλοίο, όπως και να αποδώσουμε τον τίτλο της πρώτης ταινίας που σκηνοθέτησε ο Serfar Akar, έχουμε την ιστορία ενός πληρώματος σ'ενα πλοίο που μάλλον στέκεται. Ναι, ίσως το μυαλό όσων έχουμε δει την ταινία, να πήγε κατευθείαν στην κλασσική (απο την αρχαιότητα και τους μοντέρνους χρόνους) μεταφορά που περιγράφει ξεκάθαρα ο Ακάρ σε συνέντευξη που έδωσε 20 περίπου χρόνια αργότερα. Με μια σύνοψη θα αντιληφθούν τη ματιά και τη λεπτή κριτική που ασκήθηκε μέσω της ταινίας στους προχθεσινούς αγώνες εξουσίας εντός Τουρκίας κι όποιοι δεν την έχουν δει ακόμη.

Η ταινία ξεκινά με την καθημερινή ρουτίνα τεσσάρων ναυτικών εκ των οποίων ο ένας είναι ο καπετάνιος σ'ένα μικρό φορτηγό πλοίο που πραγματοποιεί αμμολήψιες για να μεταφέρει άμμο σε καθορισμένα σημεία του Βοσπόρου. Η ταινία, θυμίζουμε εδώ σε παρένθεση, γυρίστηκε στα 1998, δηλαδή πριν από το "διαβόητο" πλέον σεισμό του 1999. Αμμοληψίες, πήγαινε-έλα μεταξύ αποβάθρας και σημείου αμμοληψίας, μαγείρεμα, χαρτιά, χόρτο: αυτή είναι η ρουτίνα που διακόπτεται έξαφνα, όταν ο Μποξέρ, ένα από τα μέλη του πληρώματος, επιστρέφει από νυχτερινή έξοδο στο Λάλελι, μια "καλή συνοικία", κι αναφέρει στους "συνταξιδιώτες" του ότι στο δρόμο έφαγε ξύλο και του έκλεψαν λεφτά. Μέσα στην πολύ μαστούρα, καπετάνιος και πλήρωμα συσκέπτονται κι αποφασίζουν να "λύσουν" επιτόπου το ζήτημα. Κατεβαίνουν στο Λάλελι, επιτίθενται σ'ένα γρουπ ανθρώπων που υποτίθεται ότι λήστεψαν τον Μποξερ και, μάλλον για να μην αφήσουν πίσω μάρτυρα των γεγονότων, απαγάγουν τη Ρουμάνα κοπέλα που "συνόδευε" το γκρουπ. Αφού επιστρέφουν πίσω στο πλοίο, ο καπετάνιος παρά την κατάσταση που επικρατεί στο κεφάλι του ("αυτή τη στιγμή στο μυαλό μου γα.....  ελέφαντες", είναι μια από τις ατάκες που μας έμειναν), προτείνει η κοπέλα να επιστραφεί στη στεριά. Μέχρι όμως να "εκτελεστεί η εντολή", ο Μποξερ κι ο Αλί δράττονται της ευκαιρίας... Κι απ'αυτή τη στιγμή κι έπειτα, όλοι μπαίνου σ'ένα τέλμα και κάθετι βαραίνει στη συνείδηση.

Η ταινία είναι στημένη πάνω στο θέμα της σεξουαλικότητας και, πιο συγκεκριμένα, αφηγείται το πρόβλημα της "στρεβλής σεξουαλικότητας", για να μεταφέρουμε εδώ επί λέξει ένα από τα πιο συνηθισμένα σχόλια των Τούρκων θαυμαστών της ταινίας. Αλλά το θέμα ή το μοτίβο δεν είναι παρά ένα μέσον για να φτάσουμε στο καίριο ερώτημα: "Τί κάνουμε τώρα βρε Κιαμήλ;" ρωτά ο καπετάνιος που αντιλαμβάνεται ότι η εξουσία δεν βρίσκεται στα χέρια του και, πιο γενικά, ότι δεν πιάνεται ή δεν βαστιέται όπως η ράβδος που κρατούσαν οι παλιοί αυτοκράτορες.