Γιατί η προεδρία Μπάιντεν

του Άρη Δημητρακόπουλου: θα ωφελήσει την Τουρκία κι όχι την Ελλάδα

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου του 2020 στις ΗΠΑ, μήντια κι αναλυτές στην Ελλάδα ισχυρίζονταν ότι αν ο Τζο Μπάιντεν κερδίσει, θα προστετεύσει τα ελληνικά συμφέροντα από τις φιλοδοξίες επεκτατισμού της Τουρκίας. Τα επιχειρήματά τους βασίζονταν σε σποραδικά σχόλια του Μπάιντεν όπου χρησιμοποιούσε σκληρή γλώσσα για να καταδικάσει τουρκικές ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο.

Πιο πρόσφατα, η εκστρατεία Μπάιντεν έφτασε στο σημείο να κανει δήλωση περί του "οράματος για τις ελληνο-αμερικανικές σχέσεις" που έχει ο δημοκρατικός υποψήφιος.

Αν κι είναι αξιοθαύμαστο ότι οι ελληνικές γεωπολιτικές ανησυχίες έγιναν ένα από τα θέματα των φετινών αμερικανικών εκλογών, αυτό οφείλεται στο ότι οι υποψήφιοι ήθελα να εξασφαλίσουν την ψήφο και την οικονομική στήριξη της μεγάλης κοινότητας των ελληνο-αμερικανών, κι όχι διότι έδωσαν ξαφνικά μεγαλύτερη αξία στη συμμαχία με την Ελλάδα σε σχέση με το πως την αξιολογούσαν άλλοτε. Επιπλέον, οι υποσχέσεις Μπάιντεν, αν τις εξετάσουμε προσεκτικά, είναιόλες είτε αόριστες κι ασαφείς, είτε μέρος των πάγιων αμερικανικών προσπαθειών στην εξωτερική πολιτική, όπως για παράδειγμα η υπόσχεση "για προώθηση της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο".

Από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχει καμία αμφισημία αναφορικά με τη στάση του Μπάιντεν έναντι της Ρωσίας. Βασικός στόχος του σχεδίου του είνα να τη βάλει στη γωνία. Πρόσφατα την αποκάλεσε ως "την μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ", ένα σχόλιο που προκάλεσε απάντηση εκ μέρους του Κρεμλίνου. Επιπλέον, έχει κατακρίνει επανειλημμένα τη μετριοπαθή στάση του Τραμπ σχετικά με τη Λευκορωσία και την υπόθεση Ναβαλνι, κι υπόσχεται ότι αν εκλεγεί, θα απαλλαγεί από τον "δικατάτορα Λουκασενκο".

Δεν μπορεί όμως να βάλει τη Ρωσία στη γωνία δίχως τουρκική υποστήριξη. Στην πραγματικότητα η Τουρκία είναι η μόνη σύμμαχος των ΗΠΑ, που δημιουργεί πραγματικά προβλήματα για τη Μόσχα στη Μέση Ανατολή, την Αφρική και τον Καύκασο. Κι η Τουρκία διατηρεί σκληρή στάση στην Κριμέα κι υπέγραψε και μια συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με το Κίεβο. Εάν κερδίσει ο Μπάιντεν, η Τουρκία θα καταστεί αργά ή γρήγορα ακρογωνιαίος λίθος της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.

Για να πετύχει τον κύριο γεωπολιτικό του στόχο, ο Μπάιντεν θα πρέπει να μετακινηθεί από την προεκλογική του στάση και να στηρίξει τις φιλοδοξίες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μ. Ανατολή με αντάλλαγμα την υποστήριξή της ένανντι της Ρωσίας. Η Ελλάδα κι οι άλλοι σύμμαχοι των ΗΠΑ - ακόμα και το Ισραήλ - μπορεί να αισθανθούν να πιέζονται από τις ΗΠΑ ώστε να υποχωρήσουν έναντι των απαιτήσεων της Άγκυρας.

Αντίθετα με όλα αυτά, ο Τραμπ βλέπει την Κίνα κι όχι τη Ρωσία ως τον κύριο αντίπαλο των ΗΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι θα κρατήσει την εξωτερική πολιτική του εστιασμένη στην Ανατολική Ασία. Αλλά ακόμα κι αν κερδίσει, η Ουάσινγκτον θα συνεχίσει να βλέπει την Άγκυρα ως ένα δύσκολο αλλά πολύτιμο σύμμαχο που μπορεί να προστετεύσει ενεργά τα αμερικανικά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μ. Ανατολή ενάντια στη Ρωσσική επιρροή.

Τα τελευταία χρόνια ο ρόλος της Αγκύρας αναβαθμίστηκε σημαντικά στην Αμερικανική γεωπολιτική σκακιέρα χάρη στην ικανότητά της να χρησιμοποιεί αποτελεσματικά στρατιωτική δύναμη σε διάφορα μέτωπα ταυτόχρονα. Κι αυτό είναι κάτι που η Ελλάδα πρέπει να λάβει υπόψη προσεκτικά.