Αγία Σοφία: μια πολιτική απόφαση με σκεπτικό μάρκετινγκ

Συνέντευξη του Mehmet Hayri Kırbaşoğlu (καθηγ. Θεολογίας στο πανεπ. Αγκύρας) στον Atilla Güner του ραδιοφ. Σταθμού RS FM

« Πρέπει να παραδεχτούμε ότι έχουμε να κάνουμε με υλικά εντελώς εσωτερικής πολιτικής. Το ζήτημα δεν είναι θρησκευτικό, είναι εντελώς πολιτικό κι επιπλέον είναι μια ενέργεια δημοσίων σχέσεων. Αυτό φαινόταν ήδη από τα αιτήματα που κατατέθηκαν σχετικά, την προετοιμασία της δικαστικής απόφασης κι όλες τις ενέργειες. Το τι είδους όμως μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα θα έχει όλο αυτό δεν έχει γίνει σαφές».

Το δίκαιο της κατάκτησης είναι επινοήση των Οθωμανών

«Γίνεται λόγος λοιπόν για δίκαιο της κατάκτησης. Τέτοιο πράγμα δεν υπάρχει στο Ισλάμ. Αυτό είναι κάτι που έφερε ως αποτέλεσμα η κατακτητικότητα των Οθωμανών. Ειδικά στο ισλαμικό δίκαιο δεν υπάρχει κάτι σαν δίκαιο του κατακτητή (της σπάθης), αυτό είναι τελείως επινοημένο. Δεν έχει να κάνει με τη θρησκεία αλλά με τη δύναμη. Εντελώς αντίθετα στο Ισλάμ τα πράγματα είναι πολύ ξεκάθαρα. Καθώς τα ονόματα του Θεού μνημονεύονται σε Εκκλησίες, Μοναστήρια, Συναγωγές και ναούς άλλων θρησκειών, αυτά δεν πρέπει να θίγονται σύμφωνα με τον 40^ο στίχο της σούρας περί Προσκυνήματος».

«Τι ακριβώς θα λύσει αυτή η απόφαση;»

«Οι εθνικιστές ασφαλώς και θα ευαρεστηθούν από την άποψη ότι με τέτοιου είδους πράγματα επαίρονται μερίδες του πληθυσμού που δεν έχουν να επιδείξουν τίποτα σπουδαίο για την ιστορία της ανθρωπότητας από την οθωμανική περίοδο. Να ρωτήσω όμως η μετατροπή της Αγιάς Σοφιάς σε τζαμί θα λύσει το ζήτημα της διαφθοράς, της σαπίλας, της ανεργίας, της άνισης κατανομής εισοδημάτων, της πόλωσης, των λόγων μίσους; Τι ακριβώς θα ρυθμίσει αυτή η απόφαση;»

Έχουμε κάθε είδους αδικία κι άδικο

«Οι Μουσουλμάνοι προσεύχονται κάθε μέρα του Θεού στη Μέκκα, στη Μεδίνα, στο Σουλταν-αχμέτ, τώρα θα προσεύχονται και στην Αγιά Σοφιά. Διορθώθηκε τώρα το περιεχόμενο της θρησκείας ή ανέβηκε η ποιότητά της; Εντελώς το ανάποδο. Τρέχουμε προσευχόμαστε κι η αδικία, το άδικο, το ρουσφέτι κι η διαφθροά τρέχουν με τα χίλια. Όχι μόνο εδώ, σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο. Αν δει κανείς τους δείκτες διαφθοράς, οι μουσουλμανικές χώρες είναι τελευταίες στη λίστα κατάταξης. Η Τουρκία κατέβηκε σε ένα χρόνο 9 σκαλιά. Ποιος νοιάζεται αν είσαι ευσεβής ή όχι; Και τι έγινε αν προσεύχεστε στην Αγιά Σοφιά ή αλλού; Η προσευχή στο Κοράνι είναι κάτι για να υπόσχονται οι άνθρωποι ότι θα απέχουν από το να πράξουν το κακό. Λέει ότι η προσευχή προστατεύει τον άνθρωπο από κάθε είδους ασχήμια, ατιμία, κακή πράξη. Κι αν λέμε «προστατεύει» εννοούμε «πρέπει να προστατεύει». Τον προστατεύει σήμερα; Όχι.

Μία είναι η Αγιά Σοφιά

Η ευσέβεια στην Τουρκία πρέπει να σχεδιαστεί από τα πάνω προς τα κάτω. Κι επειδή αυτή η κυβέρνηση το γνωρίζει αυτό, περίμενε 80 χρόνια για να καταστήσει ορισμένες μάζες εξαρτημένες από αυτήν. Υπάρχει όμως καμιά θεϊκή εντολή περί προσευχής στην Αγιά Σοφιά εδώ κι 80 χρόνια; Αφού ήδη μπορούμε και προσευχόμαστε εδώ και 80 χρόνια. Αν τώρα αυτή η προσευχή δεν σ’έκανε άνθρωπο εδώ κι 80 χρόνια, θα σε κάνει η προσευχή στηνΑγιά Σοφιά; Αυτά είναι όντως γελοία πράγματα αλλά συμβαίνουν επειδή η πολιτική στην Τουρκία διεξάγεται μέσω θρησκείας κι εθνικισμού κι επειδή είναι αυτά αποτελούν κατάλληλα υλικά. Κατά τη γνώμη μου αυτά δεν γίνεται να συνεχιστούν. Θα έχουν αρνητικές επιπτώσεις και σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο. Βασικά θα δείτε τι θα γίνει από εδώ και πέρα στη Μέση Ανατολή. Τι θα πει ο αραβικός κόσμος; «η κατάκτηση που έκανε ο σουλτάνος Μεχμέτ ο Πορθητής δεν είναι η κατάκτηση για την οποία μιλάν οι Χαντιθ, για την πραγματική άλωση θα έρθει το πλήρωμα των χρόνων κι οι Μουσουλμάνοι θα πάρουν την Κωνσταντινούπολη από τους Τούρκους». Τα λεν αυτά ήδη, δεν είναι ότι θα τα πουν. Η Τουρκία θα απομονωθεί και θα ζήσει συν τω χρόνω πολύ σοβαρές δυσκολίες περισσότερες ακόμα στις διεθνείς σχέσεις και στην οικονομία. Βασικά η διατήρηση της Αγίας Σοφίας ως μουσείου είναι πολύ πιο κατάλληλη από άποψη παγκόσμιας κληρονομιάς. Δεν υπάρχει άλλη Αγία Σοφιά. Αυτή είναι η ιδιαιτερότητά της. Πρόκειται για ένα έργο που ολοκληρώθηκε 30 χρόνια μόλις πριν από τη γέννηση του Προφήτου μας».