Γιατί Γαλάζια Πατρίδα;

του Cem Gürdeniz : Ακόμα κι αν μας χωρίζουν οι τοίχοι του σωφρονιστικού καταστήματος της Συληβρίας, θα σας στέλνω μηνύματα υπό μορφήν στροβίλου για κάθε θέμα σχετικό με τη θάλασσα, το ναυτικό, το πέλαγος.

Αγαπητοί αναγνώστες της Aydınlık, θα είμαστε πλέον μαζί κάθε εβδομάδα απ’αυτή τη στήλη. Ακόμα κι αν μας χωρίζουν οι τοίχοι του σωφρονιστικού καταστήματος της Συληβρίας, θα σας στέλνω μηνύματα υπό μορφήν στροβίλου για κάθε θέμα σχετικό με τη θάλασσα, το ναυτικό, το πέλαγος.

Η «Γαλάζια Πατρίδα» που είναι το όνομα της στήλης, είναι μια έννοια που χρησιμοποίησα για πρώτη φορά στο συνέδριο με θέμα «Μαύρη Θάλασσα και Ναυτική Ασφάλεια» που έλαβε χώρα στο Γ.Ε.Ν. στις 14 Ιούνη 2006 κατά το δεύτερο έτος της θητείας μου ως ναύαρχος. Εν συντομία ήταν το όνομα της πατρίδας που περιλαμβάνει τις θαλάσσιες περιοχές αρμοδιότητάς μας (χωρικά ύδατα, υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ) με τους έμψυχους και άψυχους πόρους της Μαύρης θάλασσας, της Μεσογείου και του Αιγαίου που μας περιβάλλουν.

Η επιφάνεια της πατρίδας αυτής, η θαλάσσια μάζα της, ο πυθμένας κι η μάζα κάτω από αυτόν μας ανήκουν. Το μέγεθος της πατρίδας αυτής ισούται με το ήμισυ της ηπειρωτικής μας χώρας.

Κάθε κράτος που διαθέτει ακτές σε θάλασσα έχει γαλάζια πατρίδα. Η πιο θεμελιώδης κίνηση των γεωπολιτικών αντανακλαστικών είναι ο προσανατολισμός προς τη θάλασσα κι η ιδιοποίηση της γαλάζιας πατρίδας. Αν το Ισραήλ δεν είχε έξοδο στη θάλασσα, όταν ιδρύθηκε το 1948, θα μπορούσε να επιβιώσει; Η Συρία που κομματιάζεται δεν μετατρέπεται σε κράτος ισλαμικού νόμου για να μπορεί να βγει στη θάλασσα το ψεύδο-Κουρδιστάν που στηρίζει ένας αυτοκρατορικός σχεδιασμός;

Την εποχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η έννοια της γαλάζιας πατρίδας δεν απασχολούσε τις διευθυντικές ελίτ. Ακόμα και κατά την περίοδο των θαλάσσιων επιτυχιών που έζησε στους 15^ο και 16^ο αιώνες, η κυριαρχία στη θάλασσα δεν βασιζόταν σε γεωπολιτικά κριτήρια. Με το που ιδρύθηκε η Δημοκρατία (της Τουρκίας) έγινε προτεραιότητα, παράλληλα με τις απόψεις του Ατατουρκ, η συγκρότηση ενός στόλου με σκοπό την άμυνα σε βάθος σε καθένα από τα τρία θαλάσσια μέτωπα της χερσονήσου της Ανατολίας. Άλλα ένα όραμα όπως αυτό της ιδιοποίησης και της διεύρυνσης των θαλασσίων περιοχών αρμοδιότητας δεν δημιουργήθηκε εκείνη την περίοδο. Ένα καλό παράδειγμα της κατάστασης αυτής ήταν η ανυπαρξία ένστασης από πλευράς Τουρκίας κι η μονομερής επέκταση των χωρικών υδάτων από τα τρία στα έξι μίλια στα 1936 στο Αιγαίο από πλευράς Ελλάδας. Την ίδια περίοδο, καθώς ακόμα και τα πιο ισχυρά ναυτικά κράτη δεν διέθεταν τεχνολογία για να βγάλουν από το βυθό στην επιφάνεια τρομερά οικονομικά οφέλη, δεν αποτελούσε στόχο το να ιδιοποιηθεί κανείς και να επιδιώξει ή να ισχυριστεί κυριαρχία σε μεγάλες θαλάσσιες περιοχές εκτός των χωρικών υδάτων.

Η εξόρυξη πετρελαίου από (βυθό) θαλάσσης για πρώτη φορά στα τέλη του 1947, έδωσε στη θάλασσα μια νέα διάσταση. Έγινε πλέον φανερό ότι τα κράτη μπορούν να πλουτίσουν με πολύτιμα ορυκτά, από τους οποίους πρώτο έρχεται το πετρέλαιο, που κείνται υπό τον πυθμένα παρά από τους έμψυχους πόρους εντός της μάζας της θαλάσσης. Αυτό κορυφώθηκε με την εύρεση μεγάλων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων από τη Νορβηγία στη Βόρεια Θάλασσα τα Χριστούγεννα του 1969. Η υφαλοκρηπίδα κι επομένως η γαλάζια πατρίδα εγκαταστάθηκαν πλέον για τα καλά στους ανταγωνισμούς μεταξύ κρατών. Σ’αυτούς θα προστίθετο, μετά το 1982, η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) και με αυτό τον όρο όλοι θα ξεκινούσαν εξόρμηση. Από τον πόλεμο στα Φολκλαντ μεταξύ Αγγλίας – Αργεντινής, ως την κρίση των Ιμίων/ Kardak μεταξύ Τουρκίας – Ελλάδας, κι από την κρίση της βραχονησίδας Perejil/ Leyla της Ισπανίας και του Μαρόκου, ως τις κρίσεις της βραχονησίδας Senkaku/ Diayou μεταξύ Ιαπωνίας – Κίνας, ο ανταγωνισμός βιώνεται με εκατοντάδες παραδείγματα σε όλες τις θάλασσες του κόσμου. Η ουσία της υπόθεσης έγκειται στο μέγεθος των πολύτιμων πόρων από τους οποίους οι υδρογονάνθρακες και το φυσικό αέριο είναι οι πιο σημαντικοί και στην έκταση των θαλασσίων περιοχών αρμοδιότητας τις οποίες ορίζουν αυτές οι βραχονησίδες ή τα μικρά νησιά.

Από το 2010, χονδρικά το 30% του πετρελαίου και περίπου το ήμισυ των 3 τρις κυβικών μέτρων φυσικού αερίου που καταναλώνονται ετησίως σε παγκόσμια κλίμακα εξορύσσονται από θάλασσες. Στις μέρες η διάνοιξη πηγαδιού άντλησης σε θαλάσσιο βάθος 11 χιλιομέτρων είναι τεχνικώς εφικτή κι οικονομικώς ελκυστική.

Η αφύπνιση της γαλάζιας πατρίδας ξεκίνησε στην Τουρκία στα 1973 με την κρίση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο. Η Ελλάδα περιέπλεξε την κατάσταση επιτιθέμενη στα δίκαια της Τουρκίας δηλώνοντας την ανοιχτή της θάλασσα στα όρια της υφαλοκρηπίδας των νησιών της. Ο ανταγωνισμός αυτός που συνεχίζεται εδώ και σαράντα χρόνια, μεταφέρθηκε από το 2003 και στη Μεσόγειο. Επί του παρόντος (2013), η Ελληνική Διοίκηση Νότιας Κύπρου (sic) συνεχίζει να καταπατά δικαιώματα της Τουρκίας και της Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου (sic) στη Μεσόγειο με τη συνδρομή εταιρειών των Η.Π.Α., του Ισραήλ, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ν. Κορέας. Το δε υπουργείο μας των εξωτερικών παρακολουθεί τις εξελίξεις μόνο με ένα πόλεμο ρηματικών διακοινώσεων.

Η  ουσία, σήμερα (2013), της κράτησης στις φυλακές 36 ναυάρχων, συμπεριλαμβανομένου του γράφοντος, και 400 περίπου αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού μας, είναι το γεγονός ότι βγήκαμε μπροστά για τη γαλάζια πατρίδα και για να γίνουμε οι Τούρκοι μια ανερχόμενη δύναμη στις θάλασσες. Το γεγονός ότι κατορθώσαμε στο παραπάνω πλαίσιο να βγούμε στις ανοιχτές θάλασσες, συγκροτώντας ένα στόλο δυνατό που κατέβηκε στον Ινδικό, να φτιάξουμε δικά μας πολεμικά, όπλα κι αισθητήρες, ενόχλησε τους ηγεμόνες της αυτοκρατορίας. Δεν ανέχονται πλέον νέο παίχτη.

Διότι το ηγεμονικό μυαλό ανέθεσε τις θάλασσες τον 19^ο αιώνα στους Άγγλους, τον 20^ο αιώνα στους Αμερικανούς. Στον 21^ο αιώνα το σε ποιόν θα δοθούν θα το καθορίσει η οικονομία των Η.Π.Α.. Δικαστικές υποθέσεις όμως με διάφορα ονόματα όπως αυτή της «Βαριοπούλας» αποτελούν έκβαση του γεγονότος ότι δεν θα επιτραπεί στην τουρκική ναυτική δύναμη που είναι πραγματική να ανορθωθεί στη Μεσόγειο. Το ζήτημα είναι αν οι Τούρκοι θα υποκύψουν ή όχι σε αυτή τη μοίρα.

Αυτοί που δεν έχουν χωνέψει ακόμα τα αποτελέσματα μιας επιτυχούς επιχείρησης πέρα από τη θάλασσα στα 1974 στην Κύπρο, δεν επιθυμούν μια Τουρκία εκτός χριστιανικού κλαμπ να γίνει ανταγωνιστής στους παραδοσιακούς ιδιοκτήτες των θαλασσών. Σε πρωτεύουσες ναυτικών δυνάμεων όπως Ουάσινγκτον, Λονδίνο, Βερολίνο, Παρίσι, Ρώμη, Όσλο, Χάγη ή Στοκχόλμη δεν βλέπουν με καλό μάτι την άνοδος κι την ενίσχυση του Πολεμικού μας Ναυτικού. Στον 21^ο αιώνα, το μέλλον της Ανατολίας και της γαλάζιας πατρίδας θα συνδέεται με τον θαλάσσιο ανταγωνισμό. Η διαδικασία απώλειας αυτών των εδαφών ξεκίνησε με την απώλεια πρώτα των θαλασσών. Παίρνοντας μάθημα από το παρελθόν το μεγάλο τουρκικό έθνος δεν θα υποκύψει ποτέ σε αυτή τη μοίρα, δεν θα επιτρέψει να επαναληφθεί η ιστορία.

[…]

Συνεχίστε να διαβάζετε τη γαλάζια πατρίδα